آزبست یا پنبهٔ نسوز یا پنبهٔ کوهی (به انگلیسی: Asbestos) که در علم زمینشناسی به کانی نامهربان معروف است، در اصل یک کانی سیلیکاتی حاصل از ماگما و در واقع نوعی سنگ آذرین درونی است. (چون سنگ آذرین هستند ریز بلور اند) و بهطور کلی نام گروهی از ترکیبهای معدنی منیزیم و سیلیسیم است که بیشتر در طبیعت به صورت الیاف معدنی و سنگ یافت میشود. این مواد به خاطر مقاومت زیادی که در برابر گرما و آتش دارند به عنوان مواد نسوز بکار میروند. گاهی به این ماده «پشم شیشه» نیز گفته میشود. در ساختمان پنبه کوهی یا پنبه نسوز، عناصری مانند سیلیسیم، منیزیم و آهن وجود دارد. پنبهٔ کوهی در طبیعت به رنگهای سفید، قهوهای و آبی به چشم میخورد. این ماده سرطان زا و استفاده آن در اروپا و آمریکا ممنوع است.
پنبهٔ نسوز نمونهٔ خوبی است از مادهای که مولکولهای غولپیکر یکبعدی را تشکیل میدهد. مولکولهای غولپیکر پنبهٔ نسوز زنجیرهٔ درازی است از اتمها، که ساختمان ریشهگون یک کانی نیز از همان ناشی میشود. این مولکولها پهلو به پهلوی هم جای گرفتهاند. بستگی آنها به یکدیگر با نیروهای ضعیف کششی است که در ویژگی های لباس آتش نشانی کاربرد بسیاری دارند.
کاربرد در صنعت:
عامل افزایش مقاومت سیمان در لولههای سیمانی و قطعات پوششی سقفی.
عامل افزایش دهنده نقطه اشتعال در منسوجات و محصولات کاغذی.
عامل افزایش مقاومت لنتهای ترمز و کلاچ در برابر سایش.
مهمترین فراوردهها:
محصولات سیمانی: شامل لولههای آزبست سیمانی، ناودانی و صفحههای ایرانیت، که در صنایع گوناگون به کار میروند.
در کشورهای در حال توسعه، بهطور گستردهای از لولههای آزبست سیمان استفاده میشود، بهطوریکه ۳۰ درصد لولههای انتقال رسانی آب شهری در هندوستان را شامل میشود و ۱۹ درصد از شبکه آبرسانی کانادا نیز از جنس آزبست سیمان است.